مقیاس نقشه

مقیاس نقشه عبارت است از حاصل تقسیم فاصله طولی تصویر دو نقطه بر روی نقشه و فاصله واقعی همان دو نقطه بر روی زمین

مقیاس در لغت به معنای مقایسه کردن دو چیز است. در حقیقت مقیاس نشان دهنده میزان کوچک نمایی زمین بر روی نقشه است. یا به عبارتی مقیاس نقشه نشان میدهد، که نقشه را چند برابر کنیم تا به اندازه واقعی عوارض بر روی زمین برسیم.

هدف از مقیاس نشان دادن رابطه میان اندازه تصویر درون نقشه و اندازه واقعی بر روی سطح زمین می باشد. که با رابطه زیر می توان آن را نشان داد.

فرمول مقیاس نقشه

تقسیم بندی نقشه ها بر اساس مقیاس

مقیاس نشان دهنده اندازه ترسیم نقشه ها می باشد

بزرگ مقیاس : 1/100 – 1/500 – 1/1000 – 1/2000 – 1/2500 – 1/5000

مقیاس میانه : 1/10000 – 1/20000 – 1/25000

کوچک مقیاس : 1/100000 – 1/200000 – 1/250000 – 1/500000

پلان‌های ساختمانی ، ثبتی و …

نقشه‌های توپوگرافی و مطالعاتی و …

اطلس‌های جغرافیایی و …

با کمی دقت در تعریف فوق در می‌یابیم، که هر چه مقیاش کوچکتر باشد دقت کمتر است. به عبارت دیگر نقشه جزئیات کمتری را نمایش می دهد. یعنی منطقه وسیع‌تری را در بر می‌گیرد. بالعکس هر چه مقیاش بزرگتر باشد. دقت بیشتر است. به عبارت دیگر نقشه جزئیات بیشتری را نمایش می‌دهد. یعنی منطقه محدودتری را در بر می‌گیرد.

سازمان‌های دولتی مختلف، هنگام مراجعه مالکین، برای اخذ مجوزهای مربوط به املاک، نقشه جانمایی ملک در کاداستر شهری را درخواست می‌کنند. که عموما دارای مقیاس 1/2000 می‌باشند.

این نقشه‌ها از مراکز مختلفی مانند سازمان نقشه برداری و یا سازمان جغرافیایی، توسط کارشناسان رسمی خریداری می‌گردد.

در برخی مواقع، ممکن است نقشه با مقیاس 1/2000 برای منطقه مورد نظر در آرشیو موجود نباشد، لذا مجبوریم جانمایی املاک را بر روی مقیاس‌های کوچکتر مانند 1/25000 نمایش دهیم. و یا در صورت وجود توجیه اقتصادی اقدام به تهیه نقشه با مقیاس مورد نیاز نماییم. که در بر گیرنده زمان و هزینه بسیار بیشتری است.

نقشه جانمایی ملک در کاداستر شهری به صورت عامیانه به نقشه 1/2000 معروف است.

دلیل این نامگذاری، مقیاس نقشه های کاداستر شهری می‌باشد.

باید توجه داشت نقشه‌های فوق جهت ارائه به مراجه ذیصلاح باید به تایید کارشناس رسمی برسند.

انواع نمایش مقیاس

مقیاس در توضیحات (لجند) نقشه به صورت های مختلفی نمایش داده می شود

1- به صورت یک عدد کسری: مانند 1/5000 و 1/2000 و … که به آن مقیاس کسری می‌گویند.

2- به صورت ترسیمی: که یک خط با طول مشخص بر روی نقشه نمایش داده می‌شود. این خط نشان دهنده یک فاصله بر روی زمین است که به آن مقیاس ترسیمی گفته می‌شود.

در این بین مقیاس ترسیمی به علت کاغذی بودن نقشه‌ها دارای مزایایی است:

به دلیل همسان چاپ شدن خطوط نقشه خطاهای چاپ تصحیح می‌گردند.
با ابزار ساده‌ای مانند یک تکه نخ می‌توان از این مقیاس استفاده نمود.
در صورت خراب شدن نقشه توسط آب و … با توجه به یکسان بودن تغییر طول‌ها با خطایی کم قابل استفاده است.

در تصویر زیر هر دو نمونه از مقیاس‌ها را مشاهده می‌کنید.